Teken kunnen erg vervelend zijn voor mensen en (huis)dieren. Soms komen ze in grote getale voor in het gras of in de bomen en struiken in je tuin. Heb je veel last van teken? En wil je deze bestrijden zonder gif te gebruiken? Dat kan met onze aaltjes tegen teken.
Wat zijn teken?
Teken (Ixodida) zijn geleedpotigen die behoren tot de spinachtigen (Arachnidae). Samen met de mijten behoren zij tot de subklasse Acari. De teek is nauw verwant met de mijt maar de precieze relatie tussen de twee is onduidelijk.
Teken leven van het bloed van gewervelde dieren. De teek bijt zich vast in de huid en laat zich vallen nadat hij genoeg bloed uit zijn gastheer heeft gezogen. Onder de gastheren van teken vallen onder andere vogels, reptielen en verschillende zoogdieren.
Teken worden vectoren genoemd. Een vector is een organisme dat ziekteverwekkers of parasieten overbrengt van de ene gastheer naar de andere. Na steekmuggen zijn teken de belangrijkste overbrengers en verspreiders van ziektes (pathogenen). De schapenteek (Ixodes ricinus) is de bekendste Europese teek. Deze schapenteek is een overbrenger van Lymeziekte, FSME en het alfa-galsyndroom.
Hoe herken je teken?
Teken hebben, ondanks dat het spinachtigen zijn, geen duidelijke scheiding tussen kop en achterlijf. Bijna alle soorten hebben een bruine of zwarte kleur en zijn zeer onopvallend. Ze hebben 8 poten waarmee ze zich onderscheiden van insecten. Een teek is in normale toestand slechts een paar millimeter groot. Vanaf boven gezien hebben ze een ovale vorm, vanaf de zijkant gezien zijn ze plat.
Wanneer een teek zich vol heeft gezogen met bloed van zijn gastheer is hij bol en rond en kan de teek zelfs meer dan een centimeter groot worden. Dit is mogelijk omdat ze een extreem rekbare huid hebben. Een volwassen vrouwtje kan hierdoor tot wel 10 keer het eigen lichaamsgewicht aan bloed opzuigen. Vooral vrouwtjesteken nemen veel bloed op, dit komt omdat zij veel meer proteïnen nodig zijn dan de mannetjes. Deze proteïnen zijn ze nodig voor de ontwikkeling van de grote hoeveelheid eitjes die moeten worden geproduceerd.
Wat is de levenscyclus van teken?
Een teek heeft voordat het volwassenheid bereikt verschillende levensstadia die afgesloten worden met een vervelling. De teek onderscheidt zich van andere geleedpotigen omdat het én een nimfstadium heeft én een larvestadium. De meeste geleedpotigen hebben één van deze twee.
Zodra de jonge teek uit zijn ei kruipt wordt deze een larve genoemd. Deze larve heeft zes poten in plaats van acht. Na de eerste vervelling krijgt de teek acht poten en komt daarmee in het nimfstadium. Na de volgende vervelling is de teek meestal volwassen en klaar voor de voortplanting. Dit proces van ontwikkeling kan echter jaren duren. De ontwikkelingscyclus van de schapenteek kan, afhankelijk van de omstandigheden tussen de één en zeven jaar duren.
In elk van deze stadia heeft de teek bloed nodig, bijna alle soorten teken vervellen twee keer op de grond en hebben daar het bloed van in totaal drie gastheren nodig. Deze teken zijn de “driegastherige” teken en zijn het gevaarlijkste voor wat betreft het overbrengen van ziektes.
Hoi, ik ben Lieve 😄 Ik help je met het herkennen van plagen dankzij slimme AI-technologie. Upload je foto en ik analyseer het direct voor je.
Welke schade kunnen teken veroorzaken?
Teken zijn niet schadelijk voor planten maar kunnen door middel van hun beten ziekten veroorzaken bij mensen en dieren. Bij de mens kunnen zij FSME, het alfa-galsyndroom en Lymeziekte veroorzaken. De Lymeziekte is hierbij de meest voorkomende. Geschat wordt dat een á twee procent van de mensen die een tekenbeet oplopen ook Lymeziekte krijgen. De kans op besmetting van deze ziekte is gering wanneer de teek binnen 24 uur na de beet verwijderd wordt.
Van de mensen die de Lymeziekte oplopen na een tekenbeet krijgt driekwart een kenmerkende rode ring of rode vlek bij de plek van de beet. Dit wordt de erythema migrans genoemd. Zodra er een erythema migrans wordt waargenomen moet de huisarts worden geraadpleegd. Aangezien deze rode verkleuring niet altijd optreedt dient er na elke tekenbeet goed gecontroleerd te worden op symptomen van Lymeziekte.
Hoe kan ik een tekenbeet voorkomen?
De mens kan voor zichzelf een aantal dingen doen om een tekenbeet te voorkomen.
Tips tegen teken
- kleding inspuiten met insectenwerend middel (bevat meestal DEET)
- Bedekt houden van alle lichaamsdelen met kleding (broekspijpen bij de sokken in)
- Na het verlaten van een bos of andere natuur het lichaam controleren op teken
Huisdieren kunnen worden beschermd met speciale bestrijdingsmiddelen tegen tekenbeten die op het huisdier worden toegepast.
Mocht er onverhoopt toch een tekenbeet zijn na deze maatregelen is het zaak de vastgezogen teek zo snel mogelijk te verwijderen. Belangrijk hierbij is dat de teek niet wordt beschadigd. Wanneer een teek letsel oploopt terwijl deze vastgezogen zit in zijn gastheer leegt de teek zijn maaginhoud in het lichaam van de gastheer. Hierdoor stijgt het besmettingsgevaar aanzienlijk. Bij voorkeur dient een teek verwijderd te worden door gebruik te maken van speciale hulpmiddelen. Deze hulpmiddelen dienen na gebruik grondig gedesinfecteerd te worden.
Bestrijd deze hinderlijke plaag voor zowel mens als dier met onze natuurlijke aaltjes.
Lees meerBestrijden van teken met aaltjes
Uit proeven in 2015 is gebleken dat nematoden (aaltjes) kunnen worden ingezet om teken te bestrijden. De effectieve aaltjes tegen teken zijn de aaltjes tegen teken (Steinernema carpocapsae) Deze aaltjes worden gemengd met water en uitgezet over het gras waar de teken zich in bevinden. De aaltjes dringen de teken binnen en scheiden een bacterie uit waarna de teken binnen 10 dagen effectief worden bestreden.
De aaltjes dienen rechtstreeks met de teken in aanraking te komen. Aangezien de aaltjes slecht tegen UV-licht kunnen is het advies om nematoden ‘s avonds of ‘s ochtends uit te zetten bij afwezigheid van de zon. Door gebruik te maken van een (rug)spuit zorg je ervoor dat het mengsel van water met aaltjes goed wordt verspreid over het te bestrijden gebied.
Herhaal de inzet na twee weken en kom zo efficiënt en biologisch van de teken af. Zo bescherm je jezelf, je familie en je huisdieren.
Meer weten over het bestrijden van insecten? Volg ons op instagram!
Teken en huisdieren
Teken zijn niet alleen voor mensen vervelend, maar ook voor je geliefde viervoeter. Honden en katten hebben helaas regelmatig last van teken. Gelukkig kunnen aaltjes helpen om teken te bestrijden. Lees in ons blog alles over het herkennen, verwijderen en voorkomen van teken bij honden en katten.
Veelgestelde vragen over teken
Aaltjes inzetten tegen teken kan in principe het hele jaar door maar wordt vooral gedaan in de periode april tot en met november. Aangezien de aaltjes een minimum temperatuur van 12 graden nodig zijn om effectief te bestrijden worden ze in de winter niet gebruikt.
Als je wilt weten of je teken in je grasveld of tuin hebt kan je gebruik maken van een methode die teekslepen heet. Deze methode wordt vooral toegepast door parasitologen maar kan je makkelijk zelf uitvoeren. Bij teekslepen wordt een flink stuk wit doek, breed gehouden door een stok, al lopend door een gebied gesleept. Doordat de teken in het gras of op de planten zitten te wachten op een voorbijkomende gastheer verzamelen ze zich op het doek. De methode is simpel, maar is zeer effectief, vaak effectiever dan meer technologische methoden.
Teken zitten overal op het lichaam maar zoeken vaak warme plekjes. Bij het controleren denk dan vooral aan de liezen, bilspleet, oksels, onder de randen van ondergoed, rond de haargrens in je nek en achter de oren.
Een teek kan tot enkele dagen lang op de huid zitten en zich volzuigen met bloed. Het is belangrijk om een teek zo snel mogelijk te verwijderen zonder deze daarbij te beschadigen.
Met +10 jaar ervaring is Jos een alleskunner en deelt hij zijn passie voor tuinieren en kennis over natuurlijke bestrijdingsmiddelen graag. Of het nu gaat om het bestrijden van insecten of het kweken van groenten en fruit, geen uitdaging is te groot voor hem.